Ontdekking Jack Crienen gaf hogedraadteelt komkommers boost

Het is dit jaar twintig jaar geleden dat BASF Vegetable Seeds begon met de veredeling van komkommers voor de hogedraadteelt. Komkommerteler Jack Crienen (53) uit Baarlo had daar een belangrijke bijdrage in. Hij ontdekte in zijn kas een afwijkende plant, dat later de basis bleek van de ontwikkeling van de Nunhems COMPACT-rassen. De ontwikkeling van die rassen, onderdeel van de Hi Revolution-familie, hebben ervoor gezorgd dat de hogedraadteelt van komkommers met name in Nederland een enorme vlucht heeft genomen. Crienen doet in dit artikel zijn verhaal.

Het is eind juni 2000. Crienen, die op dat moment op 3 hectare 6 miljoen komkommers per jaar produceert, ziet in zijn kas een plant die afwijkt. “Een kleiner, groener blad en de vruchten waren anders. Daarnaast waren de internodiën kleiner, waardoor de productie per plant hoger was”, vertelt Crienen. De Baarlonaar, die destijds nog op een traditionele manier komkommers teelde, bleef de plant volgen en zag dat de plant structureel meer komkommers produceerde. “Dat was een groot verschil”, vertelt hij.

Emmer water
Voor Crienen was het de vraag wat hij met de plant wilde doen. Immers, als de plant doorgeknipt zou worden zoals gebruikelijk dan zag hij hem misschien nooit meer terug. De komkommerteler besloot scheutjes van de plant af te halen en in een emmer met water te zetten. In de tussentijd zag ook BASF wel wat in de bijzondere plant in de kas van Crienen, want de plant zou geschikt kunnen zijn voor de hogedraadteelt. Die manier van telen stond rond de eeuwwisseling namelijk nog in de kinderschoenen.

Laboratorium
BASF raakte enthousiast en wilde onderzoeken wat de genetische oorzaak van het afwijkende fenotype van deze plant is en of deze gebruikt zou kunnen worden om geschikte rassen voor de hogedraadteelt te ontwikkelen. “Samen met Herman Hermans, toenmalig mijn contactpersoon bij BASF, ging ik naar een laboratorium in Roelofarendsveen voor een DNA analyse”, vertelt Crienen. De plant bleek inderdaad een afwijkend genotype te hebben, en dit heeft aan de basis gestaan van de ontwikkeling door BASF van de hogedraadteelt komkommers. In de daaropvolgende jaren onderhield Crienen intensief contact met BASF. Proeven in de kas bij Crienen waren eerder regel dan uitzondering, alles werd geteld en gewogen.

Hi Jack

In 2004 werden in Nunhem de eerste hogedraadteeltproeven met de nieuwe COMPACT-rassen uitgevoerd. Drie jaar later, in 2007, volgde de ontwikkeling van een teeltprocedure en de aanvraag van een patent op het COMPACT-gen, dat inmiddels in een groot aantal landen is verleend is, waaronder Nederland. In 2008 werden de rassen Hi Tona, Hi Jack en Hi Lisa geïntroduceerd. Hi Tona werd vernoemd naar de moeder van Crienen en Hi Jack is een vermelding naar Crienen zelf. Of Crienen dat bijzonder vindt? “Het is zeker een eer, maar ook niet meer dan dat. Ik ben maar een normaal mens”, zegt hij bescheiden.

Op dit moment teelt Crienen al acht jaar met het ras Hi Power, onderdeel van de Hi Revolution-familie waar ook Hi Jack en Hi Tona toebehoren. “Ik zie meteen overeenkomsten met de plant die ik destijds in mijn kas zag. De korte internodiën en het kleinere, donkergroene blad herken ik meteen. Daarnaast is de productie hoger, zowel in stuks als in kilo’s”, zegt Crienen. “Het is super geschikt voor de hogedraadteelt, er is op dit moment geen betere.” 

Hogedraadteelt
Crienen, die in het hoogseizoen veertig werknemers rond heeft lopen, was rond de eeuwwisseling al voorzichtig bezig met het verkennen van de opties die hogedraadteelt bood. “Door de intrede van Hi Revolution-rassen heeft dat een enorme vlucht genomen. Ik denk dat in de toekomst de belichte hogedraadteelt nog stappen kan maken om efficiënter te werken en productie te verhogen. Dat is ook  een must omdat de kosten continue blijven stijgen. Het bedrijf geschikt maken voor hogedraadteelt is natuurlijk een investering, maar als je verder wilt, is belichte hogedraadteelt de basis.”

Toekomst
Hoe ziet de Baarlonaar de komende twintig jaar? “Dan zijn we volledig over op planmatig telen. Alles wat theoretisch mogelijk is, voeren we dan tot in de perfectie uit. Ik verwacht dat de productie dan tegen de  400 komkommers per vierkante meter zit en de automatisering nog verder doorzet.”

Voor meer informatie

• Rens Muusers, Sales Specialist Komkommer
  E: rens.muusers@vegetableseeds.basf.com 
  M: +31 (0)6 18 719 921   
• Kees van Vliet, Sales Specialist Komkommer
  E: kees.vanvliet@vegetableseeds.basf.com
  M: +31 (0)6 39 83 64 56